Tạp chí văn học
Văn nghị luận là phương thức biểu đạt chính mà chúng ta sẽ tiếp cận chủ yếu trong chương trình ngữ văn cấp 3. Để làm văn nghị luận, chúng ta phải vận dụng và kết hợp nhiều thao tác: phân tích, bình luận, so sánh, giải thích, chứng minh… Trong bài thao tác lập luận so sánh này, chúng ta sẽ cùng làm quen với thao tác so sánh, qua đó hiểu mục đích và tác dụng của thao tác lập luận so sánh, nhận diện và chỉ ra sự hợp lí, nét đặc sắc của cách so sánh trong văn bản, viết các đoạn văn so sánh với một ý cho trước, viết bài văn nghị luận có sử dụng thao tác lập luận so sánh. Dưới đây, mình sẽ hướng dẫn các bạn soạn bài Thao tác lập luận so sánh
SOẠN BÀI THAO TÁC LẬP LUẬN SO SÁNH
I- Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận so sánh
Câu 1 trang 79 SGK văn 11 tập 1:
Xác định đối tượng được so sánh và đối tượng so sánh:
- Đối tượng được so sánh: Văn chiêu hồn
- Đối tượng được so sánh: Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm và Truyện Kiều
Câu 2 trang 79 SGK văn 11 tập 1:
Những điểm giống và khác nhau giữa đối tượng được so sánh và đối tượng so sánh:
Giống: đều nói về con người
Khác:
- Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm và Truyện Kiều: bàn về con người ở cõi sống
- Văn chiêu hồn: bàn về con người ở cõi chết
Câu 3 trang 79 SGK văn 11 tập 1:
Mục đích của việc so sánh:
- Nhận định: yêu người là một truyền thống cũ
- Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm: nói về một lớp ngươi
- Truyện Kiều: nói về một xã hội người
- Văn chiêu hồn: cả loài người được bàn đến
=> Tác dụng: làm sáng tỏ, vững chắc hơn lập luận của người viết
Câu 4 trang 79 SGK văn 11 tập 1:
Mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận so sánh:
- Làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu trong tương quan với đối tượng khác
- Làm cho bài văn nghị luận cụ thể, sáng rõ, sinh động và có sức thuyết phục
- Phải đặt các đối tượng vào cùng một bình diện, đánh giá trên cùng một tiêu chí
II- Cách so sánh
Câu 1 trang 80 SGK văn 11 tập 1:
Nguyễn Tuân đã so sánh quan niệm “soi đường” của Ngô Tất Tố với các quan niệm sau:
- Quan niệm của những người chủ trương “cải lương hương ấm”: cho rằng chỉ cần bài trừ hủ tục là cuộc sống của nhân dân được nâng cao
- Quan niệm của những người hoài cổ: cho là chỉ cần trở về với cuộc sống thuần phác trong sạch như xưa thì cuộc sống của người nông dân sẽ được cải thiện
Câu 2 trang 80 SGK văn 11 tập 1:
Căn cứ để so sánh những quan niệm “soi đường” trên:
Dựa vào sự phát triển tính cách của nhân vật trong tác phẩm “Tắt đèn” với sự phát triển tính cách của một số tác phẩm khác cũng viết về nông thôn thời kì ấy nhưng theo hai quan niệm trên
Câu 3 trang 80 SGK văn 11 tập 1:
Mục đích so sánh:
- Chỉ ra ảo tưởng của hai quan niệm trên để làm nổi rõ cái đúng của Ngô Tất Tố: người nông dân phải đứng lên chống lại những kẻ bóc lột, áp bức mình
- Tập trung so sánh về việc chỉ con đường phải đi của người nông dân trước 1945
Câu 4 trang 80 SGK văn 11 tập 1:
Lấy dẫn chứng từ đoạn trích:
- Đối tượng được đưa ra so sánh phải có mối liên quan với nhau về một mặt, một phương diện nào đó: viết về đề tài nông thôn trước 1945
- So sánh phải dựa trên tiêu chí rõ ràng: dựa trên tiêu chí tìm ra con đường đúng đắn cho người nông dân
- Kết luận rút ra từ sự so sánh phải chân thực, giúp cho việc nhận thức sự vật, sự việc, hiện tượng… được chính xác, sâu sắc hơn: còn Ngô Tất Tố thì xui người nông dân nổi loạn… thì còn là cái gì nữa
- Luyện tập Thao tác lập luận so sánh
Câu 1 trang 81 SGK văn 11 tập 1:
Tác giả đã so sánh “Bắc” với “Nam” về những mặt: văn hiến, lịch sử, lãnh thổ, triều đại, người hiền tài
Câu 2 trang 81 SGK văn 11 tập 1:
Từ sự so sánh đó, có thể rút ra kết luận: Nước Đại Việt là nước độc lập, tự chủ, có thể ngang hàng với Trung Hoa
Câu 3 trang 81 SGK văn 11 tập 1:
Sức thuyết phục của đoạn trích:
- So sánh trên nhiều phương diện
- Đầy đủ cả lí cả tình
- Đạt được mục đích lập luận
Nguồn Internet
