Phân tích nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây

Phân tích nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây

Bài làm

Đăm Săn là một trong những hình tượng nhân vật anh hùng nổi tiếng bậc nhất trong sử thi Tây Nguyên. Người anh hùng ấy với sức mạnh, vẻ đẹp và tài năng đại diện cho cả một cộng đồng dân tộc. Người anh hùng ấy luôn làm nên những kỳ tích vĩ mô đem lại cuộc sống ấm no cho đồng bào cũng như mang lại niềm tự hào cho cộng đồng, thắp sáng lên vẻ đẹp truyền thống nối tiếp cho những thế hệ sau.

Đăm Săn là tù trưởng giàu có và bề thế nổi danh cả một vùng, vị tù trưởng này có hai người vợ là Hơ Nhị, Hơ Bhị, hai người vợ xinh đẹp và giỏi giang càng giúp Đăm Săn củng cố thêm vị trí của mình trong lòng cộng đồng. Tù trường sắt Mtai Mxây thấy vậy thì đem lòng đố kị, nhân lúc Đăm Săn cùng con dân buôn làng đi săn bắt bèn dùng mưu kế hèn hạ bắt cóc người vợ tên Hơ Nhị của Đăm Săn đi.

Đối với cộng đồng người Ê- đê vốn theo chế độ mẫu hệ, việc bị cướp vợ là một nỗi nhục ê chề không thể chấp nhận được, không chỉ là đối với người bị cướp vợ mà còn đối với cả cộng đồng. Chính vì vậy, việc đối đầu lại với tù trưởng sắt Mtao Mxây, đấu tranh giành lại người vợ thân yêu của Đăm Săn là điều cần thiết và vô cùng chính đáng.

Ngay từ khi bước vào trân quyết chiến, tinh thần chung phía bên Đăm Săn đã luôn hừng hực khí thế, họ quyết chiến với lòng nhiệt tình vì sự chính nghĩa, về lẽ phải trong cuộc sống, hành động của tù trưởng sắt là rất đáng lên án, cướp vợ người khác, phá hoại hạnh phúc gia đình. Và vẻ đẹp của Đam Săn hiện rõ ngay từ khi chàng bước chân vào lãnh địa của Mtao Mxây. Không chút đớn hèn, Đăm Săn cứ thẳng đường mà tiến bước, xông thẳng vào lãnh địa chính của tên tù trưởng Sắt. Đăm Săn xông tới tận chân cầu thang nhà kẻ thù mà dõng dạc khiêu chiến “Ơ diêng! Ta thách nhà ngươi xuống đây đọ đao với ta đấy”. Ngược lại, tên tù trưởng Sắt lại có vẻ khiếp nhược: “hắn đi từ nhà trong ra nhà ngoài, dáng tần ngần do dự, mỗi bước mỗi đắn đo”. Hắn còn có suy nghĩ: “Ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi lắm”. Đáp lại, Đăm Săn khẳng khái trả lời, bộc lộ sự khinh bỉ kẻ thù bằng tinh thần thượng võ của mình: “Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi nhỉ? Ngươi xem, đến con lợn nái của nhà ngwoi dưới đất, ta còn k thèm đâm nữa là”.

Chỉ cần chừng ấy những chi tiết thôi cũng đủ để cho người đọc nhìn nhận thấy được tâm thế và bản lĩnh của hai vị tù trưởng này, Tù trưởng sắt Mtao Mxây thì đớn hèn, ngay cả đế cướp vợ người khác cũng phải rình lúc chủ ngôi nhà đi vắng, còn Đăm Săn trước sau như một với tinh thần trượng nghĩa và của sự chính nghĩa. Mới vào cuộc giao đấu mà Đăm Săn đã nhường địch thủ quyền chủ động tấn công nhưng tên tù trưởng sắt Mtao Mxây lại hèn nhát, sợ sệt, tìm mọi cách để trì hoãn, và đến khi không còn cách nào để đùn đẩy thì hắn cũng vung khiên mà múa với tiếng khiên rất tức cười: “kêu lạch xạch như quả mướp khô.” cái hành động vung kiếm thôi cũng chậm chap, vụng về. Và đến lúc Đăm Săn thể hiện bản lĩnh của mình. Sử dụng biện pháp nghệ thtuật so sánh đậm chất dân gian, tác giả đã cho ta thấy sự chậm chạp, vụng về, kém cỏi của Mtao Mxây. Còn Đăm Săn, với bản lĩnh của người anh hùng chiến trận, khi Mxây múa khiên, Đăm Săn có màn múa khiên như phô diễn tất cả sức mạnh, vẻ đẹp và sự dũng mãnh “Một lần xốc tới chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây”. Những câu văn có chút khoa trương, khuyếch đại nhưng không vì thế mà khiến khán giả nghi kị vì độ chính xác mà vẻ đẹp của chàng Đăm Săn càng được thể hiện nổi bật hơn cả. Ngay lúc này, Mtao Mxây đã trở nên hoảng loạn, chạy trốn, hắn vội va “bước cao bước thấp chạy hết bãi đông sang bãi tây” và vung dao chém lại chàng nhưng chỉ trúng một cái chão cột trâu. Mới có một hiệp giao đấu mà dường như Đăm Săn đã nắm chủ hoàn toàn tình thế.

Vào đến hiệp đấu thứ 2, Đăm Săn được người vợ của mình tiếp thêm sức mạnh với một miếng trầu, khí thế càng thêm mạnh mẽ: “chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc… Khi chàng múa chạy nước kiệu, quả núi 3 lần rạn nứt, 3 đồi tranh bật rễ bay tung”. Đăm Săn như hóa cùng những ngọn gió, bão, lốc, từng bước chân, mũi giáo, chiếc khiên cũng hừng hực khí thế. Và cây giáo thần của Đăm Săn nhằm vào đùi, vào người Mtao Mxây mà phóng tới, lần nào cũng đâm trúng nhưng không thủng được da thịt của Mxây. Đăm Săn dũng mãnh thể hiện uy lực và sức mạnh của mình, nhưng không thể hạ gục được Mta Mxây vì hắn có bộ giáp sắt bảo hộ. Nó đã khiến cho Đăm Săn không thể kết thúc trận đấu theo ý mình, mặc dù chàng hơn hắn Mxây sức khoẻ, sự nhanh nhẹn, lòng dũng cảm.

Bước sang hiệp giao đấu thứ ba, Đăm Săn vừa chạy, vừa mộng thấy ông trời. Chàng cầu cứu ông trời và được ông trời chỉ dẫn. Đăm Săn như bừng tỉnh, trở nên nhanh nhẹn, quyết liệt và dứt khoát. Nhanh như chớp chàng “chộp ngay lấy cái chày mòn ném trúng vành tai Mtao Mxây, khiến cho cái giáp của Mtao Mxây tức thì rơi xuống loảng xoảng”. Chi tiết này thể hiện sự sáng tạo những chi tiết kỳ ảo của tác giả dân gian, tuy nhiên, được sự trợ giúp của ông Trời để đi đánh kẻ thù không chứng tỏ Đăm Săn yếu đuối hay sức mạnh không lớn lao, mà việc được sự trợ giúp của thần linh càng làm tăng thêm thanh thế uy danh của Đăm Săn. Nó thể hiện mối quan hệ gần gũi, thân tình của chàng với thần linh. Nó cũng chứng tỏ cuộc chiến của chàng là cuộc chiến chính nghĩa nên được thần linh trợ giúp. Và cuối cùng chính nghĩ cũng thuộc về Đăm Săn, tên tù trưởng Sắt bị tiêu diệt.

Sau trận đấu, chiến thắng thuộc về Đăm San và cách giải quyết vấn đề của chàng càng khiến người ta thêm yêu thương và cảm phục chàng, Đăm Săn không hề có bất cứ hành động nào làm tổn hại tới tôi tớ, dân làng của Mtao Mxây, không hề có việc chàng trả thù. Chàng còn có mong muốn đưa dân làng của Mtao Mxây về hoà nhập với bộ tộc của mình để cùng nhau xây dựng một cộng đồng lớn mạnh. Bằng tấm lòng nhân ái, vị tha, Đăm Săn đã chủ động đề nghị, thuyết phục dân làng của Mtao Mxây về với bộ tộc của mình. Đăm Săn chân thành mong muốn cho mọi người có một cuộc sống hạnh phúc và thanh bình.

Không chỉ nghĩ cho bản thân mình, cho gia đình mình, Đăm Săn còn luôn lo nghĩ cho cộng đồng dân tộc, hết mình vì sự bình yên và phồn thịnh của cộng đồng. Chiến thắng của chàng là vô cùng xứng đáng và đáng tự hào.

Minh Anh