Dàn ý chi tiết cho đề bài: Phân tích bài thơ Mới ra tù tập leo núi của Hồ Chí Minh

Dàn ý chi tiết cho đề bài: Phân tích bài thơ “Mới ra tù tập leo núi” của Hồ Chí Minh để thấy được vẻ đẹp cổ điển cũng như hiện đại của bài thơ.

Hướng dẫn lập dàn ý

I. Mở bài

Một trong những nét nổi bật của phong cách thơ Hồ Chí Minh chính là sự kết hợp tài tình giữa vẻ đẹp cổ điển và vẻ đẹp hiện đại. Điều này được thể hiện rất rõ trong bài thơ “Mới ra tù, tập leo núi” in ở cuối tập thơ Nhật kí trong tù của Bác.

II. Thân bài

A. Giải thích

1. Do ảnh hưởng sâu sắc từ văn hóa phương Đông, mang trong mình truyền thống phương Đông đậm đà (yêu thiên nhiên, khoáng đạt với cái thú lâm tuyền, thú điền viên của những tâm hồn thanh khiết), Người lại tinh tường thơ Đường, giỏi chữ Hán, nên thơ Bác đậm đà màu sắc cổ điển giống như Đường thi, Tống thi xưa.

2. Nhưng thơ Bác lại không phải thơ xưa bởi Bác là được biết đến là một hồn thơ cách mạng mang tinh thần “thép”. Đó chính là chỗ khác thơ xưa, đồng thời cũng là điểm hơn thơ xưa, thơ Bác sáng ngời tinh thần thời đại, nó là tiếng thơ của một chiến sĩ cộng sản vĩ đại.

3. Hai vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong thơ Người không tách rời nhau mà kết hợp hài hòa, đan quyện với nhau để làm nên vẻ đẹp riêng biệt và độc đáo của phong cách thơ Hồ Chí Minh.

B. Chứng minh

Hai vẻ đẹp cổ điển và hiện đại đã được bộc lộ trong bài thơ Mới ra tù, tập leo núi.

1. Vẻ đẹp cổ điển của bài thơ thể hiện rõ rệt ở những điểm sau:

– Đề tài của bài thơ: Lên núi, nhớ bạn (đãng sơn ức hữu) là hai đề tài phổ biến và ưa thích của thơ ca cổ điển Trung Quốc và Việt Nam. Hai đề tài ấy đều có ở bài thơ này (“học đăng sơn”, “ức cố nhân”).

– Điểm nhìn thiên nhiên: nhìn từ cao, từ xa, bao quát cả một không gian rộng lớn, gồm cả trời mây, non nước.

– Bút pháp miêu tả thiên nhiên trong bài: phóng bút ghi bằng vài nét chấm phá vẻ đẹp tiêu biểu và linh hồn của tạo hóa. Một nét vẽ mây và núi như đã gợi tả vẻ đẹp hùng vĩ của núi cao; một nét vẽ về dòng sông trắng xóa chảy dưới chân núi, phản chiếu ánh trời như một tấm gương phẳng và sáng trong. Hai nét vẽ cân đối và rất hài hòa gồm được cả cao sơn lưu thuỷ. Bức tranh thiên nhiên ở đây đẹp như những bức tranh thiên nhiên trong thơ xưa.

– Nhân vật trữ tình: Mang màu sắc cổ điển còn thể hiện ở hình ảnh nhân vật trữ tình với phong thái ung dung nhàn tản như đi giữa trời mây non nước, phong thái của một nhà hiền triết thời xưa, gợi nhớ Nguyễn Trãi ở Côn Sơn, Nguyễn Bỉnh Khiêm ở Bạch Vân am:

Bồi hồi dạo bước Tây Phong Lĩnh

Trông lại trời Nam, nhớ bạn xưa.

2. Vẻ đẹp hiện đại của bài thơ: Bài thơ toát lên tinh thần thời đại, thể hiện ở những điểm sau đây:

a. Lòng yêu nước thiết tha và tâm hồn sáng trong của Bác- Tác giả:

– Bài thơ được gửi về nước kèm theo mấy chữ vắn tắt: “Ở bên này bình yên”. Ý nghĩa ngụ ý nhắn tin ấy đã nói lên lòng yêu nước, mong mỏi được về ngay với các đồng chí để tiếp tục hoạt động cách mạng của Bác.

– Lòng yêu nước và tâm hồn của Bác còn được bộc lộ rất rõ trong hình ảnh thơ “Lòng sông gương sáng bụi không mờ”, vẻ đẹp trong sáng của dòng sông phản chiếu ánh trời hay phản chiếu tâm hồn của nhà thơ: trải qua bao ngày tháng bị đày ải trong tù, lương tâm cách mạng của con người vĩ đại –hồ Chí Minh vẫn sáng như gương không chút bụi. Từ đó, ta hiểu hai câu thơ “Bồi hồi dạo bước Tây Phong Lĩnh – Trông lại trời Nam nhớ bạn xưa” đâu phải chỉ là chuyện “đăng sơn ức hữu” chung nào, mà là nỗi lòng luôn ngóng trông về Tổ quốc, nóng lòng mong mỏi được bay về với đồng bào, đồng chí ở phía trời Nam. Đây không phải tâm hồn của một ẩn sĩ mà của một chiến sĩ.

b. Tinh thần thép của nhà thơ:

– Hoàn cảnh ra đời của bài thơ “ mới ra tù tập leo núi” cho ta biết: Bác Hồ leo núi đâu phải để du ngoạn, đây là cả cuộc luyện tập vất vả và gian nan, nặng nhọc lê đi từng bước, thân hình tiều tụy. Vậy mà hình ảnh trong thơ thật là ung dung, thanh thản, giống như một nhà hiền triết đang du ngoạn trên sườn non, giữa trời mây cao rộng (Bồi hồi dạo bước… nhớ bạn xưa). Đấy là hình ảnh tinh thần của Hồ Chí Minh, con người tinh thần vượt hẳn lên trên mọi đau đớn thể chất. Mới biết cái phong độ ung dung kia thể hiện cả một nghị lực phi thường, một tinh thần “thép” vĩ đại.

III. Kết bài

Bài thơ đẹp bởi sắc màu cổ điển khiến nó giống một bài Đường thì xưa. Lại còn càng đẹp hơn bởi tinh thần của thời đại – và đây là điều mà thơ xưa không có được.

Hi vọng bài lập dàn ý trên sẽ mang lại cho các bạn những kiến thức bổ ích, chúc các bạn và các em ôn tập tốt!