Chứng minh câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”

Đề bài: Em hãy chứng minh câu tục ngữ“Uống nước nhớ nguồn”

Bài làm

Qủa thực trong kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam ta đã có biết bao nhiêu câu ca dao tục ngữ hay nói về truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Và không thể không nói một trong số đó là câu tục ngữ: “Uống nước nhớ nguồn” dường như cũng đã mang đến cho chúng ta một đạo lý sâu sắc ở cuộc sống này.

Câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” lại có hai lớp nghĩa như phần lớn các câu tục ngữ khác. Ta như thấy được lớp nghĩa đen và nghĩa bóng. Lớp nghĩa đen ở đây chính là lớp nghĩa hiện trực tiếp lên qua từng từ ngữ mà chúng ta dường như không phải mất công sức suy luận. Chính với lớp nghĩa này là khi chúng ta có được dòng nước trong lành tươi mát để uống và sinh hoạt thì hãy nhớ đến ngọn nguồn của dòng nước đó mà thôi. Câu tục ngữ sâu sắc là ở còn lớp nghĩa bóng là lớp nghĩa nó dường như không hiện trực tiếp qua từng từ ngữ mà ta phải suy luận thì mới tìm ra được lớp nghĩa này. Ở trong câu tục ngữ này ta như thấy được lớp nghĩa bóng này là có thể hiểu là khi được thừa hưởng những thành quả tốt đẹp thì trong mỗi chúng ta cũng hãy nhớ đến nguồn cội hay chính xác hơn là công sức của những người tạo ra thành quả đó.

Câu tục ngữ “uống nước nhớ nguồn” dường như cũng đã nêu lên một đạo lý cho chúng ta hãy biết nhớ đến công ơn của những lớp người đi trước và họ cũng như đã để cho mỗi chúng ta có được thành quả như hôm nay. Có lẽ cũng chính bởi vì những gì chúng ta đang thừa hưởng hôm nay không phải tự nhiên mà có được. Ta phải hiểu được rằng khi mà để có được độc lập dân tộc, sự ấm no hạnh phúc như ngày hôm nay thì ta phải biết được rằng chính các thế hệ đi trước đã phải đánh đổi cả bằng máu và nước mắt. Họ đã đánh đổi cả mạng sống của mình, đã có biết bao anh hùng đã ngã xuống để đổi lấy độc lập tự do cho cả một dân tộc, họ dường như cũng đã phải hi sinh hạnh phúc cá nhân để đổi lấy hạnh phúc cho một dân tộc.

Để có thể đổi lấy hạt gạo mà ta ăn hàng ngày người nông dân đã phải đổ biết bao nhiêu mồ hôi công sức cũng như phải dãi dầu sớm nắng chiều mưa. Người nông dân luôn phải “bán mặt cho đất bán lưng cho trời” khó nhọc thì mới như để cho ta những hạt gạo chắc mẩy, thơm ngon.

Thế rồi ta cũng đã có nghe nói đó là những câu chuyện rất hay về đạo lí này, truyện kể rằng có một chàng sĩ tử nghèo, nghèo đến nỗi mà không có tiền mua gạo nên thường hay đợi nhà hàng xóm bên cạnh ăn cơm xong là sang mượn nồi về nấu cơm. Hành động này dường như nhưng thực chất là để lấy phần cơm thừa và phần cháy để ăn. Thế rồi khi mà chàng trai này đi thi và đỗ trạng nguyên thì có xin với vua đúc một cái nồi bằng vàng về để báo đáp vợ chồng người hàng xóm và kể rõ câu chuyện về những lần mượn nồi của mình cho mọi người nghe. Khi nghe xong câu chuyện ai ai cũng vô cùng xúc động về thái độ sống biết ơn người đã giúp đỡ mình. Còn trong thực tế thì dân tộc Việt Nam là một dân tộc giàu truyền thống nhân nghĩa, để tưởng nhớ về các thế hệ đi trước, họ đã anh dúng đã ngã xuống ta có ngày Thương binh liệt sĩ vào 27/07 hàng năm. Đến này lễ này thì nhân dân cũng đã tổ chức dâng hoa lên các nghĩa trang liệt sĩ để tưởng nhớ về những người có công với đất nước. Cũng đã thăm hỏi và tặng quà các gia đình chính sách. Thông qua đây ta có thể nhận xét được rằng cũng chính từ những việc làm này cũng giúp phần nào họ nguôi ngoai đi nỗi đau mất mát người thân. Và đó cũng chính là một biểu hiện của “uống nước nhớ nguồn”. Hay nói cách khác là hoạt động đền ơn đáp nghĩa.

Tuy nhiên, bên cạnh đó ta cũng thấy được vẫn còn có một số người không hiểu được đạo lý này. Ta như thấy được tất cả mọi người thì “ăn cây nào rào cây ấy” nhưng họ lại “ăn cây táo rào cây sung”, họ dường như đã không biết nhớ đến công ơn của những người đã vất vả bỏ công sức tạo dựng thành quả cho họ hưởng thụ, ông cha ta cũng đã có một số câu tục ngữ có thể kể qua đây như các câu “qua cầu rút ván” hay “ăn cháo đá bát” nhằm đả kích, đồng thời phê phán những lối sống không tốt đó

Cho đến ngày nay, câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” như vẫn còn nguyên giá trị của nó và đạo lý mà câu tục ngữ đưa ra đó chính là một bài học quý báu để mỗi người chúng ta học tập và noi theo.

Minh Nguyệt