Tạp chí văn học
Đất nước trải qua những cuộc kháng chiến hào hùng với chiến thắng oanh liệt bởi sức mạnh toàn dân, toàn quân ta. Biết bao cây bút trẻ thời kháng chiến ra đời để ghi lại vẻ đẹp của những người lính, những chàng trai, cô gái thanh niên xung phong quả cảm. Đó là tình đồng chí, đồng đội khăng khít trong bài thơ “ Đồng chí” của Chính Hữu, là sự ngang tàng mà can trường của tiểu đội xe không kính trong bài thơ cùng tên của Phạm Tiến Duật… Nhà văn Lê Minh Khuê khắc họa chiến trường ác liệt, đầy khỏi lửa nơi những cô gái trong tổ trinh sát mặt đường nhiệm vụ phá bom mở đường, họ luôn sẵn sàng đối mặt với thần chết bất cứ lúc nào. Truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” gợi nét đẹp dũng cảm, tâm hồn trong sáng của những nữ chiến sĩ: Thao, Nho, Phương Định. Trong đó, nhân vật Phương Định kết tinh mọi vẻ đẹp ấy. Sau đây là những bài văn mẫu các bạn có thể tham khảo trước những băn khoăn về đề bài này. Chúc các bạn thành công!
BÀI VĂN MẪU SỐ 1 PHÂN TÍCH VẺ ĐẸP CỦA PHƯƠNG ĐỊNH TRONG “ NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI”
Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang diễn ra ác liệt, hình tượng những cô gái thanh niên xung phong quả cảm mà lạc quan đã trở thành nguồn cảm hứng của biết bao nhà văn yêu nước. Trong đó nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” của nhà văn Lê Minh Khuê kết tinh những vẻ đẹp ấy.
Phương Định cùng với hai đồng đội của mình là Nho, Thao làm nhiệm vụ phá bom mở đường. Trở thành một chiến sĩ trong tổ trinh sát mặt đường nên cô gái Phương Định sống trong môi trường khắc nghiệt. Ở cao điểm, sự sống như bị vùi dập hoàn toàn. “ Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Bằng những câu văn ngắn, nhà văn đã khắc họa một cách rõ nét không gian sống hoang tàn, xơ xác. Đó là nơi chiến tranh vẫn đang nổ ra đầy cam go và máu lửa. Xuất thân là người con gái đất Hà thành, Phương Định tự nhận mình là “ một cô gái khá”. Về ngoại hình, cô có cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Nét duyên dáng gây sự chú ý nhất là cái nhìn của cô gái “ Sao mà xa xăm”. Cái nhìn đó ẩn chứa bao vẻ đẹp tâm hồn sâu kín mà cô gái Hà Nội nhã nhặn, lịch lãm khiêm tốn không thể hiện ra một cách vồn vã, săn sóc. Vậy mà trong suy nghĩ Phương Định “ những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”. Những tình cảm tốt đẹp đều hướng tới những người có cùng lý tưởng với cô.
Gánh vác trên vai một nhiệm vụ quan trọng nên cô gái của chúng ta được tôi luyện một bản lĩnh can trường. Nhiệm vụ của tổ trinh sát mặt đường là phá bom một ngày đến năm lần, phải chạy trên cao điểm cả ban ngày. “ Khi bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đém số bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Công việc gian khó biết bao bởi nhiệt đọ bên ngoài nóng trên 30 độ lúc chui vào hang nghỉ ngơi, toàn thân rung lên đột ngột. Hơn thế, công việc luôn phải đối mặt với thần chết. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom, có khi bị bom vùi luôn. Vẻ đẹp gan dạ của Phương Định toát lên cụ thể nhất trong một lần phá một quả bom trên đồi. Một loạt những động từ chỉ sự khéo léo, linh hoạt của cô gái: “ dùng xẻng nhỏ đào đát dưới quả bom, cẩn thận bỏ gói thuốc mìn, nép người vào bức tường đất…”. Phương Định cũng giống như bao đồng chí của mình: “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”( Quang Dũng). Ngọn đèn lý tưởng soi sáng giúp cô gái mạnh mẽ hơn, cùng với đó những ánh mắt của các anh cao xạ làm nữ chiến sĩ vững niềm tin, cô “ đàng hoàng bước tới” khó khăn trước mặt. Cái chết chỉ mờ nhạt thoáng qua suy nghĩ của Phương Định, cô xem nhẹ cái chết và tất cả tâm trí hướng tới nhiệm vụ có được hoàn thành hay không. Đặt trách nhiệm lên trên sinh mệnh của mình mới thấy tinh thần tự giác cao độ của cô gái thanh niên xung phong anh dũng phi thường.
Phương Định còn là cô gái coi trọng tình đồng chí, đồng đội. Khi được chị Thao giao nhiệm vụ ở trong hang, bởi cô đang bị thương ở đùi, Phương Định không cãi lời chị dù đó công việc rất “khổ”. Chưa thấy Nho,Thao trở về, nỗi lo âu khiến cô bồn chồn không thể ngồi yên dù chỉ một phút “ có gì lý thú đâu nếu các bạn tôi không quay về”. Chỉ đến khi đồng đội trở về, Phương Định mới thấy nhẹ nhõm, thích thú. Tình đồng đội keo sơn được khắc họa qua lần cô chăm sóc chu đáo cho Nho lúc bị thương như tận tụy như săn sóc người em gái bé bỏng: “ bế Nho, rửa cho Nho, tiêm cho Nho, pha sữa cho nó”. Sức mạnh đoàn kết được hun đúc thêm qua những việc làm ân cần, giản đơn như thế.
Ẩn sau tính cách gan dạ của Phương Định là tâm hồn trong sáng, thơ mộng như con trẻ. Khi bắt gặp mưa đá trên cao điểm đầy bom này. Nhưng rõ ràng cô không tiếc những viên đá mà cơn mưa ngắn ngủi gọi dậy bao kỉ niệm đẹp, êm đềm nơi quê hương với hình ảnh người mẹ, cái cửa sổ,…những gì gắn bó, thân thuộc nhất. Nơi hậu phương tiếp thêm niềm tin để chiến đấu bảo vệ những điều thân thương của mình.
Nhà văn Lê Minh Khuê làm nổi bật tâm hồn hồn nhiên đầy mơ mộng, tinh thàn dũng cảm của Phương Định trong cuộc sống chiến đấu gian khổ. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ.
BÀI LÀM MẪU SỐ 2 PHÂN TÍCH VẺ ĐẸP PHƯƠNG ĐỊNH TRONG “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI”
Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên về truyện ngắn. Những tác phẩm đầu tay của bà ra đời vào những năm 70 đều viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ Việt Nam trên tuyến đường Trường Sơn. “Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm tiêu biểu của bà. Truyện đã khắc họa thành công nhân vật Phương Định với tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, mơ mộng, với lòng dũng cảm, kiên cường, bất khuất.
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” được Lê Minh Khuê viết năm 1971 khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Truyện viết về cuộc sống chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong tại vùng trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn. Nổi bật nhất là Phương Định – nhân vật chính – người kể chuyện. Dường như tác giả đã gửi vào nhân vật bao vẻ đẹp, bao ước mơ khát vọng và cả những gian khổ, hi sinh của những cô gái thanh niên xung phong lúc bấy giờ.
Phương Định là một cô gái Hà Nội trẻ trung, xinh đẹp. Cô tự hào về vẻ đẹp của mình: “Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”.” Vẻ đẹp của cô hấp dẫn bao người: “Không hiểu sao các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm tôi. Hỏi thăm hoặc viết những thư dài gửi đường dây, làm như ở cách xa nhau hàng nghìn cây số, mặc dù có thể chào nhau hằng ngày.”
Phương Định cũng là một cô thanh niên xung phong dũng cảm, kiên cường. Cô cùng Nho và chị Thao sống trong một cái hang dưới chân cao điểm tại một vùng trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn – nơi tập trung nhiều bom đạn, sự hiểm nguy, khốc liệt. Nơi đây dường như không có sự sống: “đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn, không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Công việc chiến đấu của cô đặc biệt nguy hiểm và lặng lẽ: “khi có bom nổ thì chạy lên đo khối lượng đất cần san lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Cô phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày: “trên đầu thì có máy bay ì ầm, dưới chân có những quả bom chưa nổ nhưng nhất định sẽ nổ”. Mỗi lần phá bom là mỗi lần phải đối diện với Thần Chết. Hoàn cảnh sống khó khăn, công việc nguy hiểm, vậy mà Phương Định đã sống và làm công việc ấy được ba năm – ba năm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Tác giả miêu tả tâm lí nhân vật trong một lần phá bom để giúp người đọc thấy rõ những gian khổ, hi sinh cũng như lòng dũng cảm, kiên cường của cô gái thanh niên xung phong. Dù phá bom là công việc đã trở thành thường xuyên nhưng mỗi lần phá bom là mỗi lần phải đối diện với Thần Chết, sự căng thẳng bao trùm: thần kinh như căng ra, thời gian, không gian như ngừng lại,… rồi đồng đội bị thương… Có những khi họ cũng nghĩ đến cái chết – một cái chết mờ nhạt, thoáng qua. Nhưng quan trọng hơn “liệu bom có nổ, mìn có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần hai?” Từ lo lắng cho tính mạng nhanh chóng chuyển sang lo lắng cho nhiệm vụ. Hoàn thành nhiệm vụ luôn được đặt lên trên hết. Cô sẵn sàng hi sinh cả tính mạng để hoàn thành nhiệm vụ.
Phương Định còn là người có tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, mơ mộng. Cô gái trẻ tâm hồn mơ mộng, thích làm đẹp cho mình và cho cuộc sống dù ngay giữa chiến trường ác liệt: “thích ngắm mắt mình trong gương”. Cô có những ước mơ, khát vọng về tương lai. Cô có những kỉ niệm về một thời học sinh vô tư bên mẹ trong một căn gác nhỏ nơi cuối phố – đó vừa là hành trang, vừa là niềm khao khát làm dịu mát tâm hồn cô nơi chiến trường bom đạn. Phương Định hát hay, thuộc nhiều và cũng hay hát. Cô thích ngồi bó gối mơ màng và hát – tiếng hát của tâm hồn lạc quan phơi phới. Sau những căng thẳng về nhiệm vụ, rồi đồng đội bị thương, cơn mưa đá bất chợt đã đem niềm vui thích con trẻ trở lại với Phương Định, biết bao kỉ niệm về quê hương lại dội về.
Không chỉ vậy, ở Phương Định còn có tình đồng đội yêu thương, gắn bó. Cô gắn bó với đồng đội của mình như chị em: quan tâm, lo lắng cho nhau, hiểu rõ tính cách, tâm trạng của chị Thao cũng như phát hiện ra vẻ đẹp của Nho. Cô còn dành tình cảm yêu mến, cảm phục đối với tất cả những người chiến sĩ trên đường ra mặt trận. Đặc biệt, khi Nho bị thương, Phương Định cùng chị Thao cứu chữa, chăm sóc: moi đất, bế Nho lên, rửa vết thương, băng bó vết thương, pha đường sữa cho Nho,… thành thạo như một cô y tá thành thục. Phải chăng chính tình đồng đội yêu thương đã giúp Phương Định trưởng thành?
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” đã khắc họa thành công hình ảnh nhân vật Phương Định với cách sử dụng ngôi kể hợp lí: truyện kể theo ngôi thứ nhất, Phương Định – nhân vật chính – người kể chuyện làm cho câu chuyện hiện lên sâu sắc và đi sâu miêu tả thế giới nội tâm nhân vật. Cách kể chuyện sinh động, ngôn ngữ kể trẻ trung kết hợp linh hoạt các kiểu câu khi kể chuyện tạo sức cuốn hút cho tác phẩm. Với những nét nghệ thuật ấy, “Những ngôi sao xa xôi” – Lê Minh Khuê đã khắc họa thành công hình ảnh Phương Định nói riêng và hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm tháng chống Mĩ ác liệt nói chung với vẻ đẹp của tâm hồn trong sáng, mộng mơ và tinh thần dũng cảm. Phương Định là hình ảnh tiêu biểu của tuổi trẻ Việt Nam trong những năm “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước – Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
“Những ngôi sao xa xôi” đã thể hiện những tài năng nghệ thuật cũng như sự từng trải trên chiến trường của Lê Minh Khuê. Từ hình ảnh Phương Định, truyện cổ vũ thanh niên hôm nay và mai sau quyết tâm đứng lên xây dựng, bảo vệ và gìn giữ đất nước.
Nguồn Internet
