[Văn mẫu tuyển chọn] Phân tích truyện ngắn Một người Hà Nội của Nguyễn Khải

[Văn mẫu tuyển chọn] Phân tích truyện ngắn Một người Hà Nội của Nguyễn Khải

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm

– Nêu vấn đề cần nghị luận: Phân tích truyện ngắn “Một người Hà Nội” của Nguyễn Khải

– Khái quát chung

2. Thân bài:

* Khái quát:

– Chủ đề các tác phẩm của Nguyễn Khải khá phong phú: về nông thôn trong quá trình xây dựng cuộc sống mới, về bộ đội trong những năm chiến tranh chống Mỹ, về những vấn đề xã hội-chính trị có tính thời sự và đời sống tư tưởng, tinh thần của con người hiện nay trước những biến động phức tạp của đời sống.

– Truyện ngắn “Một người Hà Nội” của Nguyễn Khải được in trong truyện ngắn cùng tên. * Khái quát:

* Phân tích:

– Cô Hiền:

+ Cô Hiền xuất thân trong một gia đình Hà Nội giàu có lương thiện: mẹ buôn nước mắm, cha đậu tú tài, mê văn thơ và dạy cho con những khuôn phép nhà quan.

+ Cô xinh đẹp, mang phong thái quý phái, cao sang nhưng cũng rất nhã nhặn của một người Hà Nội.

+ Là một người thẳng tính, dám thẳng thắn nói lên mọi chuyện và sống thật với chính bản thân mình.

+ Là người sống theo lối sống văn minh hiện đại.

+ Là một người chín chắn trong suy nghĩ và hiểu biết, chị lựa chọn hạnh phúc hôn nhân với một thầy giáo tiểu học hiền lành chăm chỉ.

+ Cô vẫn luôn giữ thói quen giao lưu với văn nhân, nghệ sĩ, một cuộc sống phóng khoáng về tinh thần và một tâm hồn nghệ sĩ, là người biết yêu và trân trọng cái đẹp.

+ Trong việc sinh con, cô đã dừng lại ở tuổi 40 với năm đứa con để đảm bảo có thể nuôi dạy bọn chúng cho tốt.

+ Cách dạy con của cô cũng vô cùng nghiêm khắc và hiệu quả

+ Cô là một người mẹ có lòng tự trọng và ý thức được trách nhiệm của một công dân với quê hương, đất nước mình.

– Trong “Một người Hà Nội” hình ảnh nhân vật tôi là người đã chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đường lịch sử, khi có cơ hội gặp gỡ và trò chuyện với cô Hiền lại càng giúp cho mạch cảm xúc thêm linh hoạt và vô cùng chân thực.

– Cây si:

+ Là biểu tượng cho vẻ đẹp của người Hà Nội.

+ Hình ảnh cây si bị bão đánh bật rễ thể hiện sự khắc nghiệt của thiên nhiên đồng thời nó cũng là quy luật của xã hội.

3. Kết bài:

– Khẳng định lại vấn đề nghị luận

– Cảm nhận cá nhân

Phân tích truyện ngắn Một người Hà Nội

Bài văn tham khảo

Nguyễn Khải tên thật là Nguyễn Mạnh Khải, sinh ngày 3 tháng12 năm 1930 tại Hà Nội. Ông sáng tác nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, ký sự, kịch. Chủ đề các tác phẩm của Nguyễn Khải khá phong phú: về nông thôn trong quá trình xây dựng cuộc sống mới, về bộ đội trong những năm chiến tranh chống Mỹ, về những vấn đề xã hội-chính trị có tính thời sự và đời sống tư tưởng, tinh thần của con người hiện nay trước những biến động phức tạp của đời sống. Truyện ngắn “Một người Hà Nội” của Nguyễn Khải được in trong truyện ngắn cùng tên. Truyện thể hiện những khám phá phát hiện của Nguyễn Khải về vẻ đẹp trong chiều sâu tâm hồn con người qua bao biến động thăng trầm của xã hội. cụ thể ở đây là nhân vật Bà Hiền.

Các sáng tác của Nguyễn Khải được chia ra làm hai giai đoạn. Trước năm 1975: Đề tài xây dựng chủ nghĩa xã hội: Mùa lạc(1960), Tầm nhìn xa(1960), chủ tịch huyện(1972)…và đề tài xây dựng hình tượng người lính: Họ sống và chiến đấu (1966), ra đảo(1970), chiến sĩ (1973). Sau năm 1975: nhà văn tập trung đi vào đề cập vấn đề chính trị xã hội có tính thời sự. Nhà văn đặc biệt quan tâm đến tính cách của con người hiện nay trước những biến động của đời sống xã hội : Cha và con(1979), gặp gỡ cuối năm(1982), một người Hà Nội (1990). Trong chính nhan đề của tác phẩm đã trực tiếp làm bật lên hình tượng nhân vật trung tâm đó chính là cô Hiền – xuất thân từ Hà Nội, cũng là một người giàu có và thân thiện. Ở cô là vẻ đẹp nhân cách thanh cao, dáng điệu cốt cách Hà Nội và có một tình cảm gắn bó tha thiết với mảnh đất nơi đây.

Mở đầu tác phẩm, nhà văn mang đến cho bạn đọc cái nhìn thật gần gũi, cụ thể và đầy chi tiết về xuất thân, gia cảnh, dáng điệu và tính cách của cô Hiền. Những năm đầu ở Hà Nội vừa giải phóng, nhân vật tôi” từ chiến khu về Hà Nội, đến thăm cô Hiền, cô thẳng thắn bày tỏ những nhận xét của mình: nói về niềm vui và cả những điều có phần máy móc, cực đoan của cuộc sống xung quanh. Cô Hiền xuất thân trong một gia đình Hà Nội giàu có lương thiện: mẹ buôn nước mắm, cha đậu tú tài, mê văn thơ và dạy cho con những khuôn phép nhà quan. Cô xinh đẹp, mang phong thái quý phái, cao sang nhưng cũng rất nhã nhặn của một người Hà Nội. Ở cô là một khuôn mặt tư sản, cô có lòng yêu mến thơ văn sâu sắc nên được gia đình mở phòng tiếp khách văn chương.

Cô Hiền cũng là một người thẳng tính, dám thẳng thắn nói lên mọi chuyện và sống thật với chính bản thân mình. Cô là người sống theo lối sống văn minh hiện đại. Cô cùng gia đình cũng như biết bao người dân Hà Nội đã từng trải qua biết bao thăng trầm, máu đổ đạn rơi của cuộc chiến khốc liệt nhưng vẫn luôn giữ trọn phong thái, khí chất của một người Hà Nội. Là một người chín chắn trong suy nghĩ và hiểu biết, chị lựa chọn hạnh phúc hôn nhân với một thầy giáo tiểu học hiền lành chăm chỉ. Cô vẫn luôn giữ thói quen giao lưu với văn nhân, nghệ sĩ, một cuộc sống phóng khoáng về tinh thần và một tâm hồn nghệ sĩ, là người biết yêu và trân trọng cái đẹp. Trong việc sinh con, cô đã dừng lại ở tuổi 40 với năm đứa con để đảm bảo có thể nuôi dạy bọn chúng cho tốt. Cách dạy con của cô cũng vô cùng nghiêm khắc và hiệu quả. Cô dạy chúng từ những điều nhỏ nhặt nhất, dạy từ cách ăn cách uống hằng ngày, dạy cách chúng sống làm người Hà Nội lịch sự tế nhị, hào hoa, biết giữ gìn phẩm chất của con người Hà Nội. Cô là một người mẹ có lòng tự trọng và ý thức được trách nhiệm của một công dân với quê hương, đất nước mình. Chiêm nghiệm về lẽ đời, cô cho rằng cần vui nhiều hơn và nói nhiều hơn.

Trong truyện ngắn, hình ảnh cô Hiền hiện lên là một người thức thời yêu nước, có lối sống lành mạnh mang đậm dấu ấn Hà Nội. Cho đến khi hòa bình lập lại ở miền Bắc, cô lo tính mọi việc khôn khéo, dứt khoát làm việc chứ không màng đến lời qua tiếng lại phía sau lưng. Chẳng thế mà Nguyễn Khải lại ví cô như “hạt bụi vàng” và tỏ rõ sự trân trọng cốt cách, con người của cô.

Trong “Một người Hà Nội” hình ảnh nhân vật tôi là người đã chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đường lịch sử, khi có cơ hội gặp gỡ và trò chuyện với cô Hiền lại càng giúp cho mạch cảm xúc thêm linh hoạt và vô cùng chân thực. Hay là nhân vật anh Dũng cũng đã cùng hơn 660 anh em lên đường kề vai sát cánh cứu lấy thủ đô, đất nước ruột thịt, thân yêu. Bên cạnh những nhân vật mang dấu ấn, nhân cách Hà Nội như anh Dũng, anh Tuất,.. thì nhân vật anh bạn trẻ đạp xe như gió lại là hạt sạn làm lu mờ đi vẻ đẹp của con người và mảnh đất Hà thành.

Cây si xuất hiện trong truyện ngắn là biểu tượng cho vẻ đẹp của người Hà Nội. Hình ảnh cây si bị bão đánh bật rễ thể hiện sự khắc nghiệt của thiên nhiên đồng thời nó cũng là quy luật của xã hội. Thêm một lần nữa nó nhấn mạnh và làm tôn lên vẻ đẹp của con người Hà Nội đã chiến thắng thiên nhiên.

Truyện ngắn “Một người Hà Nội” đã xây dựng thành công nhân vật cô Hiền đại diện cho vẻ đẹp của con người Hà Nội rất thức thời và lịch sự trang nhã. Đặc biệt cô chỉ làm những gì có lợi cho đất nước của mình. Cô xứng đáng là hạt bụi vàng của Hà Nội. Và truyện ngắn “Một người Hà Nội” xứng đáng là thành công rực rỡ cho ngòi bút của Nguyễn Khải.

Lê Thị Thư