Hướng dẫn soạn văn Ông lão đánh cá và con cá vàng – Chương trình Ngữ văn lớp 6

Hướng dẫn soạn văn Ông lão đánh cá và con cá vàng – Chương trình Ngữ văn lớp 6

Hướng dẫn

Hướng dẫn soạn văn Ông lão đánh cá và con cá vàng là hệ thống lời giải chi tiết cho những câu hỏi từ cơ bản đến nâng cao được biên soạn trong sách giáo khoa. Để có quá trình tìm hiểu tác phẩm được hiệu quả nhất, các bạn hãy cùng tham khảo nhé!

• I. Hướng dẫn tìm hiểu

• Câu 1: Trong truyện, mấy lần ông lão ra biển gọi cá vàng? Việc kể lại những lần ông lão ra biển gọi cá vàng là biện pháp lặp lại có chủ ý của truyện cổ tích. Hãy nêu tác dụng của biện pháp này

• Trong truyện, có tới 5 lần ông lão ra biển gọi cá vàng:

+ Lần 1: “Thế là ông lão đi ra biển”

+ Lần 2: “Thế là ông lão lại đi ra biển”

+ Lần 3: “Ông lão lại lóc cóc ra biển”

+ Lần 4: “Ông lão đành lủi thủi ra biển”

+ Lần 5: “Ông lại đi ra biển”

• Việc kể lại những lần ông lão ra biển gọi cá vàng là biện pháp lặp lại có chủ ý nhằm: gợi ra thêm các tình huống cuốn hút người nghe, người đọc. Ở mỗi lần ra biển lại xuất hiện thêm những chi tiết mới thể hiện lòng tham của mụ vợ ngày càng tăng lên, cảnh biển cũng thay đổi dữ dằn hơn và tâm trạng của ông lão cũng thay đổi.

• Câu 2: Mỗi lần ông lão ra biển gọi cá vàng, cảnh biển thay đổi như thế nào? Vì sao?

• Mỗi lần ông lão ra biển gọi cá vàng, cảnh biển thay đổi:

+ Lần 1: Biển vẫn êm ả và gợi sóng lăn tăn, rất yên ả

+ Lần 2: Biển xanh đã nổi những cơn sóng nhỏ

+ Lần 3: Biển xanh đã nỗi sóng dữ dội, mạnh mẽ

+ Lần 4: Biển nỗi sóng mì mịt, những con sóng liên tiếp kéo tới

+ Lần 5: Một cơn giông tố kinh khủng kéo đến, mặt biển nổi sóng ầm ầm.

• Mặt biển có sự thay đổi trong mỗi lần ông lão ra biển gọi cá vàng là bởi mỗi lần những đòi hỏi của mụ vợ càng vô lý, tham lam và quá quắt. Đó là phản ứng của biển cả đối với những điều phi lí, hay chính là thái độ của nhân dân trước lòng tham của con người bội bạc.

• Câu 3: Em có nhận xét gì về lòng tham và sự bội bạc của nhân vật mụ vợ? Sự bội bạc của mụ đối với chồng đã tăng lên như thế nào? Khi nào sự bội bạc của mụ đi tới tột cùng? (Chú ý thái độ của mụ đối với cá vàng thể hiện ở ý muốn cuối cùng)

• Lòng tham và sự bội bạc của nhân vật mụ vợ càng ngày càng không có giới hạn, là người không có ơn nghĩa gì đối với cá vàng nhưng hết lần này tới lần khác đòi hỏi những điều vô lý, bản chất tham lam, bội bạc. Không ý thức được giá trị của bản thân, chỉ biết đòi hỏi.
• Sự bội bạc của mụ đối với chồng đã tăng lên:

+ Đầu tiên mụ chửi chồng là “đồ ngốc”, “đồ ngu”, “ngốc sao ngốc thế”.

+ Rồi đỉnh điểm là khi mụ ta tát vào mặt chồng “Mày cãi à? Mày dám cãi một bà nhất phẩm phu nhân à?”

+ Sự bội bạc đã đi tới tận cùng khi bà coi chồng mình – cũng là một người ân nhân chính là chướng ngại vật, mụ thẳng tay gạt ra để cá vàng trực tiếp hầu hạ mụ.

Mụ ta đã không còn giữ được những tình nghĩa, từ không tôn trọng chồng cho tới khinh thường, nhục mạ, rồi ruồng bỏ một cách bội bạc.

• Câu 4: Câu chuyện đã được kết thúc như thế nào? Ý nghĩa của cách kết thúc đó

• Câu chuyện đã được kết thúc bằng hình ảnh “Trước mắt ông lão lại thấy túp lều nát ngày xưa, và trên bậc cửa, mụ vợ đang ngồi trước cái máng lợn sứt mẻ”.
• Ý nghĩa của cách kết thúc: Hình ảnh đó đã đưa ông lão trở về với cuộc sống bình yên như trước, tuy thiếu thốn nghèo đói nhưng có được cái giản dị và hạnh phúc. Đối với mụ vợ thì kết thúc ấy như một sự trừng phạt, quả báo và bài học thích đáng cho lòng tham và sự bội bạc.

• Câu 5: Thảo luận ở lớp: Cá vàng trừng trị mụ vợ vì tội tham lam hay bội bạc? Hãy nêu ý nghĩa tượng trưng của hình tượng con cá vàng

• Cá vàng trừng trị mụ vợ vì cả hai tội tham lam và bội bạc: Bởi chính lòng tham của mụ đã khiến cho bà mù quáng, mất hết lương tri con người. Sự bội bạc lại có ý nghĩa quyết định đến lòng tham ấy, là điều kiện khiến cho lòng tham trở nên vô hạn. Chính vì vậy cá vàng đã trừng phạt cả lòng tham và sự bội bạc của mụ.
• Ý nghĩa tượng trưng của hình tượng con cá vàng: Cá vàng vừa thể hiện cho sự biết ơn đối với tấm lòng nhân hậu, vừa thể hiện ước mơ công lý của nhân dân đối với những kẻ vong ân bội nghĩa, tham lam và bội bạc.

• II. Luyện tập

• Có người cho rằng truyện này nên đặt tên là “Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng”. Ý kiến của em thế nào?

• Theo em không nên đặt nhan đề như vậy vì trên hình thức nhan đề quá dài, song về mặt nội dung cuộc đối thoại trực tiếp trong truyện là ông lão – con cá, hơn nữa truyện không tô đậm hình tượng của mụ vợ mà tô đậm lòng tốt và tính thiện của con người nên nhan đề chỉ nên nhắc tới ông lão và con cá vàng.

Theo Tapchivanhoc.com